สรุป Sapiens : A brief history of humankind

สรุปนี้เกิดจากมุมมองของโฮโมเซเปียนส์ที่เติบโตในปลายคริสต์ศตวรรษที่ 20 ถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 21 ในระเบียบแบบแผนตามจินตนาการของรัฐชาติที่ไม่เคยถูกครอบครองโดยจักรวรรดิใดๆ เชื่อในความจริงตามจินตนาการของระบบตลาดเสรีและทุนนิยม อาจมีมุมมองเอนเอียงไปบ้างเนื่องจากจะเก็บสรุปไว้อ่านส่วนตัว

13,500 ล้านปีที่แล้ว สสาร พลังงาน พื้นที่ และเวลา ได้รวมตัวกันเกิดเป็นปรากฏการณ์ที่รู้จักกันในชื่อ Big Bang เกิดเป็นเอกภพของเรา เรื่องราวเกี่ยวกับเอกภพเราเรียกว่า “ฟิสิกส์”
300,000 ปีถัดมา สสารและพลังงานเริ่มรวมตัวกันเป็นสิ่งที่เรียกว่า “อะตอม” ซึ่งรวมตัวเป็นโมเลกุลอีกที เรื่องราวเกี่ยวกับอะตอมและโมเลกุลเราเรียกว่า “เคมี”
3,800 ล้านปีที่แล้ว บนดาวเคราะห์ที่เรียกว่าโลก โมเลกุลได้รวมตัวเป็นโครงสร้างซับซ้อน เรียกว่า “สิ่งมีชีวิต” เรื่องราวเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตเรียกว่า “ชีววิทยา”
70,000 ปีมาแล้ว สิ่งมีชีวิตในสปีชีส์ โฮโมเซเปียนส์ ก่อรูปโครงสร้างสังคมที่เรียกว่า “วัฒนธรรม” พัฒนาการทางวัฒนธรรมของสปีชีส์นี้เรียกว่า “ประวัติศาสตร์”
Species หมายถึง กลุ่มของสิ่งมีชีวิตที่สามารถผสม DNA กันได้, มี DNA Pool เดียวกัน
สกุล(Genus) คือ สปีชีส์ของสิ่งมีชีวิตที่มีวิวัฒนาการจากบรรพบุรุษร่วมกัน เช่น Homo Sapien เป็นสิ่งมีชีวิตสกุล Homo ในสปีชีส์ Sapien, สิงโต เสือ เสือดาว เป็นสัตว์ต่างสปีชีส์กัน แต่อยู่ในสกุล Panthera
วงศ์(Family) กลุ่มของสกุล เช่น วงศ์ของแมว ได้แก่ เสือชีตาห์ สิงโต แมว วงศ์ของช้าง ได้แก่ ช้าง แมมอธ มาสโตดอน เป็นต้น
โฮโมเซเปียนส์เป็นสมาชิกของวงศ์หนึ่งในอาณาจักรสัตว์
ซิมแปนซี กอริลลา อุรังอุตัง และโฮโมเซเปียนต่างก็เป็นสมาชิกของวงศ์ลิงยักษ์ หรือ Great Apes กล่าวคือ หกล้านปีก่อนวานรหนึ่งนางมีลูกสาว 2 นาง นางหนึ่งเป็นบรรพบุรุษของซิมแปนซีและลิงอื่นๆ อีกนางเป็นบรรพบุรุษของโฮโมเซเปียนส์
โฮโมเซเปียน ไม่ได้เป็นมนุษย์เพียงสกุลเดียวที่เคยมีอยู่บนโลก โลกเคยมีมนุษย์(หรือ Species Sapiens)หลากหลายสกุลอยู่อาศัย จนกระทั่งเหลือเพียงโฮโมเซเปียน
สิ่งที่คาดการณ์กันว่าทำให้พื้นโลกเหลือเซเปียนอยู่เพียงสกุลเดียวเริ่มต้นมาจากการใช้งานสิ่งที่เรียกว่า “ภาษา”
ภาษาทำให้โฮโมเซเปียนสามารถสื่อสารได้ซับซ้อนกว่าสิ่งมีชีวิตอื่นๆและเซเปียนสกุลอื่น นั่นคือโฮโมเซเปียนสามารถใช้ภาษาสื่อสารถึงสิ่งที่ไม่มีอยู่จริงได้
ลิงก็สามารถสื่อสารโดยใช้ภาษาได้ รวมทั้งสัตว์สปีชีส์อื่นก็ทำได้เช่นกัน รวมทั้งมนุษย์สกุลอื่น แต่ทั้งหมดไม่สามารถสื่อสารถึงสิ่งที่ไม่มีอยู่จริงได้
การใช้ไฟและอาวุธ เซเปียนส์สกุลอื่นก็สามารถทำได้เช่นกัน
ารที่โฮโมเซเปียนส์สามารถสื่อสารถึงสิ่งที่ไม่มีอยู่จริงในโลกกายภาพได้ ทำให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า “ความจริงในจินตนาการ”
การสร้างความจริงในจินตนาการขึ้นเป็นประโยชน์ต่อโฮโมเซเปียนส์ มันสร้างสิ่งที่เรียกว่า พระเจ้า เทพ วิญญาน ตำนานและเรื่องเล่าต่างๆ ทำให้เกิดการรวมกลุ่มของโฮโมเซเปียนส์ที่เชื่อในความจริงในจินตนาการร่วมกัน
ความจริงในจินตนาการที่ก่อรูปสร้างสังคมของโฮโมเซเปียนส์ ที่เห็นชัดเจนที่สุด ตัวอย่างหนึ่งในยุคสมัยใหม่คือความจริงในจินตนาการเกี่ยวกับ บริษัทจำกัด มูลค่าของเงินตรา ชาติ สิทธิ เสรีภาพ ฯลฯ สิ่งเหล่านี้ไม่มีจริงในโลกทางกายภาพ มีจริงเฉพาะในจินตนาการร่วมกันของโฮโมเซเปียนส์
บริษัทจำกัดเป็นเรื่องเล่าที่ถูกต้องตามกฏหมายถูกสร้างขึ้นเพื่อแยกบุคคลออกจากนิติบุคล เพื่อให้โฮโมเซเปียนส์ สามารถค้าขายได้โดยที่ไม่ต้องเอาสิ่งของส่วนตัวไปเสี่ยง หากความจริงในจินตนาการที่เรียกว่าบริษัทล้มละลายหรือเสียหาย ตัวบุคคลไม่ได้ล้มละลายไปกับบริษัท
การตวัดปากกาเพื่อจัดตั้งบริษัทจึงเป็นการท่องมนต์ นักธุรกิจและทนายก็คือพ่อมดสมัยใหม่
การปฏิวัติเกษตรกรรมทำให้โฮโมเซเปียนส์ควบคุมปัจจัยการผลิตอาหารได้มากขึ้น แต่ก็ทำให้โฮโมเซเปียนส์โดยรวมได้รับสารอาหารที่หลากหลายน้อยลงกว่าการใช้ชีวิตแบบพรานป่าล่าสัตว์
ความจริงในจินตนาการทำให้โฮโมเซเปียนส์สร้างสิ่งที่มีผลสะเทือนต่อประวัติศาสตร์สิ่งหนึ่งขึ้นมา สิ่งนั้นเรียกว่า “จักรวรรดิ”
การปฏิวัติเกษตรกรรมเปลี่ยนสังคมของโฮโมเซเปียนส์จากพรานป่าล่าสัตว์มาเป็นสังคมเกษตร การใช้ชีวิตในสังคมเกษตรสร้างสิ่งหนึ่งขึ้นในจิตใจของโฮโมเซเปียนส์คือ “ความกังวลเกี่ยวกับอนาคต” เนื่องจากผลผลิตขึ้นอยู่กับปัจจัยที่ควบคุมไม่ได้คือฤดูกาล สภาพอากาศ
ความกังวลเกี่ยวกับอนาคตทำให้โฮโมเซเปียนส์สร้างความจริงในจินตนาการของสิ่งที่ทรงสรรพฤทธานุภาพขึ้นมา เช่น วิญญาน พระเจ้า เทพ อาตมัน เรียกแตกต่างกันไปในแต่ละวัฒนธรรม เพื่อคลายความกังวลเกี่ยวกับอนาคต ด้วยความเชื่อว่าสิ่งที่ทรงสรรพฤทธานุภาพสามารถช่วยให้ได้ในสิ่งที่ต้องการ
ความจริงในจินตนาการทำให้โฮโมเซเปียนส์สร้าง “ระเบียบแบบแผนตามจินตนาการ”(Imagined Order) ขึ้นมา ซึ่งสามารถส่งระเบียบแบบแผนนี้ต่อไปยังโฮโมเซเปียนส์รุ่นถัดไปได้ ตัวอย่างที่เห็นชัด เช่น ศาสนา ความเป็นรัฐชาติ เป็นต้น(ส่วนตัวชอบคำนี้และเนื้อหาเกี่ยวกับเรื่องนี้เป็นพิเศษ)
ระเบียบแบบแผนตามจินตนาการสอดแทรกอยู่ในเทพนิยาย ละคร ภาพวาด เพลง โฆษณา ฯลฯ
มีปัจจัยสามอย่างที่ป้องกันไม่ให้ผู้คนตระหนักว่ามีระเบียบแบบแผนตามจินตนาการ และป้องกันไม่ให้ ผู้คนรู้ว่าระเบียบแบบแผนตามจินตนาการคอยบังคับควบคุมชีวิต

มีระเบียบแบบแผนตามจินตนาการอยู่ในโลกทางวัตถุรอบตัวเรา เช่น ภาพ อาคาร สื่อ เป็นต้น
ระเบียบแบบแผนตามจินตนาการเป็นตัวกำหนดความต้องการของเรา เราล้วนเกิดขึ้นมาภายใต้ระเบียบแบบแผน ตามจินตนาการที่มีอยู่ก่อนแล้ว และความต้องการหลักๆของเรา ถูกกำหนดไว้ก่อนแล้วด้วยตำนานที่มีอยู่ก่อน เช่น แนวคิดแบบตะวันตกที่เกิดจากตำนานแบบโรแมนติกในคริสต์ศตวรรษที่ 19 กับตำนานบริโภคนิยมในคริสต์ศตวรรษที่ 20 ที่ว่าการจะเข้าถึงศักยภาพของมนุษย์ได้ต้องมีประสบการณ์ให้มากที่สุด และต้องบริโภคสิ่งต่างๆให้หลากหลาย
ระเบียบแบบแผนตามจินตนาการเป็นอัตวิสัยร่วม(inter-subjective)

ปรากฏการณ์แบบวัตถุวิสัย(objective) คือปรากฏการณ์ที่ดำรงอยู่ได้โดยไม่ขึ้นกับความเชื่อหรือการรับรู้ของมนุษย์
อัตวิสัย(subjective)คือภาวะที่สิ่งนั้นจะดำรงอยู่ได้ต้องอาศัยความเชื่อขอปัจเจกชนหรือใครสักคน
อัตวิสัยร่วมคือการรับรู้แบบอัตวิสัยของปัจเจกชนจำนวนมากผ่านเครือข่ายการสื่อสาร หากปัจเจกหายไปสักคนหนึ่ง อัตวิสัยร่วมก็ยังคงอยู่ เช่น การที่คนไทยตายไปหนึ่งคนไม่ได้ทำให้อัตวิสัยร่วมของความเป็นชาติไทยหายไป
ศาสนา(ขอละไว้ไม่สรุป กลัวดราม่า)
การเกิดขึ้นของจักรวรรดิ เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นทั่วโลก แต่การที่คนยุคเราเติบโตขึ้นมากับระเบียบแบบแผนตามจินตนาการของโลกตะวันตกเนื่องจากจักรวรรดิตะวันตกสามารถแพร่ขยายไปได้ทั่วโลก
การที่จักรวรรดิตะวันตกสามารถแพร่ขยายไปได้เกิดจากความต้องการเผยแพร่ระเบียบแบบแผนตามจินตนาการของตน และมีปัจจัยสนับสนุนคือ วิทยาศาสตร์ และ ทุนนิยม
วิทยาศาสตร์พัฒนาขึ้นเพราะโฮโมเซเปียนส์เริ่มเชื่อว่า ยังมีสิ่งที่ไม่รู้
หมุดหมายสำคัญของวิทยาศาสตร์คือการนำภาษาคณิตศาสตร์มาใช้
หนังสือที่ถือว่าสำคัญที่สุดและเป็นจุดเริ่มต้นของวิทศาสตร์ที่จดจารด้วยภาษาคณิตศาสตร์คือ The Mathematical Principles of Natural Philosophy ของ ไอแซก นิวตัน
วิทยาศาสตร์ไม่ได้พัฒนาขึ้นอย่างเอกเทศเดี่ยวๆเฉพาะวงการ แต่มีความเกี่ยวข้องกับการเมือง ศาสนา เศรษฐกิจ ด้วย
การค้นพบทางวิทยาศาสตร์ที่สำคัญที่ส่งผลให้จักรวรรดิตะวันตกแพร่กระจายไปได้คือการค้นพบวิธีป้องกันโรคลักปิดลักเปิด ทำให้กองเรือสามารถเดินทางข้ามมหาสมุทรเป็นเวลานานๆได้
พัฒนาการทางวิทยาศาสตร์และทุนนิยมนั้นสนับสนุนกันและกัน แม้จะทรงปัญญาขนาดไหนถ้าหากขาดทุนสนับสนุนแล้ว วิทยาศาสตร์จะพัฒนามาถึงจุดที่เราอยู่ได้ยาก
วิทยาศาสตร์ไม่ได้เก่งในการพัฒนาความรู้ใหม่เท่านั้น แต่เป็นการพัฒนาเพื่อให้ได้อำนาจใหม่ๆ โดยเฉพาะอำนาจ ในการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ และใช้อำนาจนั้นในการช่วงชิงทรัพยากร เป็นลูป การวิจัย > อำนาจ > ทรัพยากร > การวิจัย > อำนาจ > ทรัพยากร >
เงินตราถูกสร้างขึ้นมาเพื่อให้ง่ายในการแลกเปลี่ยน มันไม่ได้มีคุณค่าด้วยตัวมันเอง มันมีคุณค่าอยู่เฉพาะในอัตวิสัยร่วมของโฮโมเซเปียนส์
สตาร์ทอัพที่ก่อตั้งขึ้นมาในโลก, ระดมทุนยากที่สุดแล้วส่งผลต่อประวัติศสสตร์ของโฮโมเซเปียนมากที่สุดคือสตาร์ทอัพของโคลัมบัส
เงินตราไม่ได้เปลี่ยนแปลงการเติบโตของเศรษฐกิจของโฮโมเซเปียนส์มากนักจนกระทั่งเกิดสิ่งที่เรียกว่า “เครดิต”
เครดิต คือการนำเงินตราที่ไม่มีอยู่จริงมาใช้ หรือก็คือเงินตราที่โฮโมเซเปียนส์จะต้องหามาในอนาคตมาใช้ก่อนนั่นเอง
เครดิต ถูกสร้างคือบนฐานความเชื่อที่ว่าเงินตรามีอยู่อย่างไม่จำกัดและอนาคตจะต้องดีกว่าวันนี้(อนาคตจะหาเงินตราได้มากขึ้น)
เครดิตมีพลังมากขึ้นเมื่อถูกนำไปใช้ปล่อยกู้ในมือของระเบียบแบบแผนในจินตนาการที่เรียกว่า “ธนาคาร”
ทุนนิยมกับบริโภคนิยมนั้นเป็นคนละแนวคิดกัน
ทุนนิยมว่าด้วยการทำกำไรและลงทุนซ้ำ ดังแนวคิด “ผลกำไรจากการผลิตจะต้องนำมาลงทุนซ้ำเพื่อเพิ่มการผลิต”
เวลา ถูกทำให้เป็นสากลและตรวจวัดตั้งแต่ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรมเป็นต้นมา การดำเนินชีวิต ทำงาน เรียนหนังสือ ตามตารางเวลาเริ่มต้นในยุคนั้น กล่าวคือ เวลาสากลคือระเบียบแบบแผนตามจินตนาการ
ความสุขทางจิตวิทยา คือความพึงพอใจ
ความสุขทางเคมี คือปฏิกริยาที่ถูกกำหนดโดยฮอร์โมนโดพามีน ออกซิโทซิน เซโรโทนิน
การพัฒนาตลอดช่วงเวลาประวัติศาสตร์ของโฮโมเซเปียนส์ ไม่ได้บ่งชี้ว่าปัจเจกชนโดยรวมมีความสุขมากขึ้น ยิ่งไม่ต้องนับรวมถึงความสุขของสปีชีส์โดยรวม
ความสุขขึ้นอยู่กับความคาดหวังลบด้วยความจริง
การไขว่คว้าหาความสุขคือการไขว่คว้าสภาวะทางอารมณ์บางอย่าง
การตามหาความสุข คือการตามหาการหลั่งของโดพามีน ออกซิโทซิน เซโรโทนิน ซึ่งวิวัฒนาการกำหนดให้หลั่งเพียงชั่วครู่หลังจากได้รับการกระตุ้นจากสภาวะภายนอกหรือภายใน แล้วคงอยู่ชั่วคราวแล้วหายไป
การใช้ชีวิตให้มีความหมาย สามารถเป็นตัวกระตุ้นความสุขได้ แต่การให้ความหมายกับชีวิตก็คือความจริงในจินตนาการของโฮโมเซเปียนส์อย่างหนึ่ง
ผู้เขียนแนะนำการจัดการความสุข/ทุกข์ในทางพุทธศาสนา คือความสุขไม่ได้ขึ้นกับสภาวะภายนอกเท่านั้น แต่ขึ้นกับสภาวะภายใน แต่เราไม่ควรไขว่คว้าสภาวะทางเคมีที่แสนสั้น(สุข) หรือหลีกหนีสภาวะทางเคมีที่แสนสั้น(ทุกข์) แต่เป็นการทำความเข้าใจสภาวะทางเคมีเหล่านี้ ว่ามันวิวัฒนาการมาให้ทำงานแบบนี้
จุดจบของโฮโมเซเปียนส์อาจจะไม่ได้เป็นแบบเซเปียนส์สกุลอื่นในยุคโบราณ คือหายไป แต่อาจจะต่างออกไป เนื่องจากพัฒนาการทางวิทยาศาสตร์/วิศวกรรมสมัยใหม่

ที่มาบทความ : medium.com/@potaeeddylunna